หมอครอบครัว (Family Care Team) เป็นทีมงานที่มีความสำคัญในการดูแลระบบสุขภาวะของพี่น้องประชาชนในระดับชุมชน โดยการส่งเสริมสุขภาพ รักษาและการป้องกัน และสามารถบรรเทาทุกข์ได้ทั้งทางกาย ใจ มีหน้าที่หลัก ๒ ประการคือ ๑.การทำให้ประชาชนพึ่งตนเองได้ โดยการค้นหาความเสี่ยงตามกลุ่มวัย แล้วดำเนินการขจัดความเสี่ยงนั้น เพื่อให้ประชาชนเจ็บป่วยน้อยลง ๒. ทำให้ประชาชนเข้าถึงการบริการที่จำเป็นอย่างเป็นธรรมไม่ว่าเจ็บป่วยที่เป็นโรคง่ายหรือยาก รวยหรือจน ทุกคนได้รับการดูแลสุขภาพอย่างทั่วถึงไม่ถูกทอดทิ้งในชุมชน หมอครอบครัวประกอบด้วยทีมสหวิชาชีพด้านการแพทย์และสาธารณสุขหลายสาขา อาสาสมัครสาธารณสุข ผู้นำชุมชน และเครือข่ายสุขภาพในพื้นที่ ทำงานร่วมกัน โดยมีแพทย์เวชศาสตร์ด้านครอบครัวเป็นหัวหน้าทีม ทำการดูแลสุขภาพคนในชุมชนแบบเชิงรุก สร้างศรัทธาเชื่อมั่นในการบริการ มีความรัก มีจิตอาสา มีความสามัคคี ทำให้ประชาชนอุ่นใจ เมื่ออยู่ใกล้หมอครอบครัว
ทีมหมอครอบครัว เป็นเครือข่ายความร่วมมือร่วมใจของทุกภาคส่วน โดยเน้นประชาชนเป็นศูนย์กลาง เป็นหมอประจำตัวผู้ป่วย เป็นหมอคนแรกที่ผู้ป่วยมาพบและเป็นหมอคนสุดท้ายที่จะดูแลผู้ป่วยจนสิ้นอายุขัย รวมทั้งการดูแลครอบครัวผู้ป่วยและชุมชนด้วย เป็นศาสตร์ที่เน้นการดูแลคนมากกว่าดูแลโรค ทำงานเป็นทีม ขับเคลื่อนการปฏิบัติงานด้วย ๗ ลักษณะคือ ๑. ไม่เลือกการปฏิบัติ ไม่เลือกเพศ อายุ ชนชั้น หรือโรค ๒. ดูแลอย่างต่อเนื่อง ๓.เบ็ดเสร็จ ครอบคลุมการรักษาทุกด้านทั้งการรักษา ส่งเสริม ป้องกัน ฟื้นฟู ควบคู่การดูแลทั้งกายและใจ ๔.ประสานงานภาคีเครือข่าย ๕. ทำงานเป็นทีม ๖.เข้าถึงครอบครัว ๗ เข้าถึงชุมชน โดยมีเป้าหมายหลักให้คนในชุมชนสามารถพึ่งพาตนเองได้ ปลุกจิตสำนึกให้ทุกคนรักและสามัคคีกันพร้อมที่จะลุกขึ้นมาช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ไม่ปล่อยให้ผู้ป่วยในชุมชนต้องเผชิญชะตากรรมโดยลำพัง
การเคาะประตูเยี่ยมบ้านของทีมหมอครอบครัว ก่อให้เกิดการไว้เนื้อเชื่อใจ ทลายกำแพงของการเป็นคนแปลกหน้าซึ่งกันและกัน มีความไว้วางใจกันและกันอันจะนำมาซึ่งความร่วมมือร่วมใจระหว่างหมอกับคนไข้ ระหว่างเครือข่ายสุขภาพกับบุคลากรสาธารณสุข และองค์กรในระดับชุมชนท้องถิ่น เมื่อทุกฝ่ายหันหน้ามาหากัน ปัญหาต่างๆในชุมชนต่างก็ได้รับการแก้ไข เป็นสังคมที่มีความสุข ไม่ทอดทิ้งกัน ผู้คนในชุมชนก็จะมีความสุขทั้งทางกาย ทางใจ ทางสังคม ส่งผลให้คนในชุมชนทุกชุมชนมีความสุข อันสืบเนื่องมาจากการปฏิบัติหน้าที่ของทีมหมอครอบครัว ดังคำนิยาม “ประชาชนอุ่นใจ มีญาติทั่วไทย เป็นหมอครอบครัว”

ธัญชนก วงษ์หาญ/ภาพและบทความ
ทองสุข โพนเงิน/หัวหน้าฝ่ายสุขศึกษาและประชาสัมพันธ์