“นายจันศรี จรบุรมย์”
อสม.ดีเด่น “สาขาภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านสุขภาพ” ระดับภาค ประจำปี ๒๕๕๕
................................................
เส้นทางสู่การเป็น อสม.ดีเด่น ของภาคอีสาน
โดยนายวรวุฒิ เพชรไพร ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลโพธิ์ศรี

นายจันศรี จรบุรมย์ อายุ ๗๒ ปี อยู่บ้านเลขที่ ๙๐ หมู่ที่ ๔ ตำบลโพธิ์ศรี อำเภอโพธิ์ชัย จังหวัดร้อยเอ็ด เป็น อสม. รุ่นแรกของประเทศไทย รวมระยะเวลา ๓๒ ปี จบการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๖ ประกอบอาชีพเกษตรกรรม นอกจากเป็น อสม. แล้ว ยังเป็นปราชญ์ชาวบ้าน และเป็นคณะกรรมการหมู่บ้าน และเป็นที่เคารพนับถือของลูกหลานในหมู่บ้านและหมู่บ้านใกล้เคียง ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมา อสม.จันศรี จรบุรมย์ ได้ปฏิบัติตนอยู่ในกรอบศีลธรรม วัฒนธรรม ประเพณีอันดีงาม ดำรงชีวิตแบบพอเพียง จิตอาสา มุ่งมั่นพัฒนาชุมชนด้วยความเสียสละ ฝึกฝนหมั่นเรียนรู้และพัฒนาตนเองอยู่เสมอ โดยเฉพาะการพัฒนาศักยภาพด้านภูมิปัญญาท้องถิ่น ได้ศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมจากปราชญ์ชาวบ้านรุ่นเก่า และจากประสบการณ์จริง อีกทั้งเคยบวชเรียนสามารถอ่าน เขียน ตัวอักษรธรรม ในหนังสือและใบลาน นำมาเผยแพร่ในชุมชนอย่างเป็นรูปธรรม

โดย อสม.จันศรี ได้ทำงานภูมิปัญญาท้องถิ่นร่วมกับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลโพธิ์ศรี มาอย่างต่อเนื่อง โดยได้รับการถ่ายทอดจากปราชญ์รุ่นเก่าและได้สะสมประสบการณ์ตลอดจนเพิ่มความเข้มข้นของงานอย่างสม่ำเสมอ อสม.จันศรี จรบุรมย์ ได้เข้าไปในป่าใกล้บ้านเพื่อค้นหาสมุนไพร มาปลูกไว้ในหมู่บ้านอย่างหลากหลายชนิด จุดตั้ง “ศูนย์ภูมิปัญญาท้องถิ่นในบ้าน” เป็นแหล่งเรียนรู้ในชุมชนซึ่งประชาชนในหมู่บ้านทุกกลุ่มอายุให้ความสนใจเป็นอย่างยิ่ง

นอกจากนั้น อสม.จันศรี ยังเป็นผู้นำด้านพิธีกรรมต่างๆในชุมชน (เป็นพราหมณ์พิธี) และเป็นปราชญ์ด้านกลอนสด สรภัญญะ แต่งกลอนสรภัญญะให้กลุ่มแม่บ้านนำไปขับร้องสรภัญญะด้านสุขภาพหลายเรื่อง เช่น ด้านการสร้างสุขภาพ การแก้ไขปัญหายาเสพติด เป็นต้น

อสม.จันศรี ได้นำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาดูแลสุขภาพของลูกหลานในชุมชนโดยมีกลุ่มเป้าหมายที่สำคัญ ได้แก่ กลุ่มหญิงหลังคลอด กลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรัง กลุ่มผู้สูงอายุ กลุ่มเยาวชน และกลุ่มผู้ด้อยโอกาส เน้นการดูแลสุขภาพโดยใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่น ตัวอย่างผู้ป่วยที่ได้รับการดูแลรักษาจนประสบความสำเร็จ ได้แก่
๑. พระภิกษุบุตรดี พรมสวัสดิ์ อายุ ๖๘ ปี ป่วยด้วยโรคข้อเสื่อม ปวดเมื่อยตามร่างกาย ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ ได้แนะนำการใช้สมุนไพร ประมาณ ๓ เดือนสามารถช่วยเหลือตัวเองได้ ทำกิจธุระส่วนตัวได้ และปัจจุบันไม่ต้องพึ่งไม้เท้า
๒. นางหนู เจริญเขตร อายุ ๖๘ ปี ผู้ป่วยเบาหวาน เป็นมาประมาณ ๘ ปี ได้ไปให้คำแนะนำการใช้สมุนไพรรักษาร่วมกับยาแผนปัจจุบัน และการนวดฝ่ามือและฝ่าเท้าโดยนำนวัตกรรมประจำท้องถิ่นคือ มหัศจรรย์ลูกยางพารา จนมีอาการดีขึ้น ระดับน้ำตาลลดลงจนปกติ มีกำลังใจดี สุขภาพดีขึ้น
๓. นางนาง ถินวิชัย อายุ ๖๒ ปี ปวดขา และ ปวดเข่า เดินไม่สะดวก เป็นมานานแล้ว ไปหาหมอแผนปัจจุบันได้ยามากินอาการพอทุเลาไม่หายขาด จึงได้เข้าไปช่วยเหลือแนะนำการประคบสมุนไพร โดยให้บริการนวดและประคบทุกวัน ให้กำลังใจ แนะนำการออกกำลังกายเท่าที่สามารถทำได้ ปัจจุบันอาการทั่วไปดีขึ้นมาก เดินได้สะดวก มีกำลังใจดี สุขภาพจิตดี
๔. นางขวัญจิรา แดนกาไสย์ อายุ ๓๔ ปี มีอาการปวดระดูและระดูมาไม่ปกติ จึงไปดูแลแนะนำให้ใช้ใบว่านหางช้างต้มกินทุกวัน จนอาการหายเป็นปกติ
๕.นางวิไล สิงหาทิพย์ อายุ ๔๙ ปี มีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อเป็นประจำ จึงไปแนะนำให้ใช้ เหง้าขมิ้นชันล้างน้ำสะอาด ปอกเปลือกกินสดๆ ทุกวัน จนอาการดีขึ้นและหายเป็นปกติ
๖.เด็กชาย นราวุฒิ ธ.น.แพน อายุ ๗ ปี เป็นผื่นบริเวณขา ทั้ง ๒ ข้าง ได้ไปดูแลโดยใช้ขมิ้นชัน บดทาบริเวณที่เป็นผื่น ประมาณ ๑ สัปดาห์อาการหายเป็นปกติ

อสม.จันศรี จรบุรมย์ ได้เล็งเห็นคุณค่าของภูมิปัญญาท้องถิ่น ไม่อยากให้ภูมิปัญญาท้องถิ่นหายไปจากชุมชน จึงได้สืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่น โดยการสร้างเครือข่ายภูมิปัญญาไทย อบรมสั่งสอนลูกหลาน เผยแพร่องค์ความรู้แก่ประชาชนในหมู่บ้าน จนมีผู้ที่สานต่อภูมิปัญญาท้องถิ่นได้อย่างชัดเจนคือ นายเคน เจริญเขตร อายุ ๕๘ ปี นอกจากนั้นยังได้ส่งเสริมให้ นางจิระประพา มะอาจเลิศ ประชาชนในหมู่บ้านเข้ารับการอบรมหลักสูตรนวด ๓๗๒ ชั่วโมง เพื่อมาให้บริการนวดแผนไทยแก่ประชาชนในชุมชนควบคู่กันไปด้วย จึงทำให้หมู่บ้านรุ่งแสงทองมีภูมิปัญญาท้องถิ่น เพื่อดูแลสุขภาพของคนในชุมชน แบบรุ่นต่อรุ่น

สรุปจากการดำเนินงานที่ผ่านมา อสม.จันศรี จรบุรมย์ ได้รับความเชื่อถือ ความเคารพ จากพี่น้องประชาชน จนได้รับการยกย่องให้เป็นปราชญ์ชาวบ้าน ประจำตำบลโพธิ์ศรี เนื่องจากได้ใช้ความรู้ด้านสมุนไพรในการดูแลสุขภาพของคนในชุมชนจนเกิดประโยชน์อย่างมากกับพี่น้องในชุมชน และยังถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการใช้ยาสมุนไพรให้แก่รุ่นลูกหลานด้วยความเต็มใจ โดยไม่หวงวิชา อีกทั้งยังได้จัดตั้งศูนย์เรียนรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นในชุมชน เพื่อให้รุ่นลูก รุ่นหลานได้เรียนรู้สืบไป ทำให้ อสม.จันศรี จรบุรมย์ เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น อย่างสมภาคภูมิ และเรียกติดปากว่า“คุณพ่อจันศรี”ทั่วทั้งตำบลและบ้านใกล้เรือนเคียง

เมื่อวันที่ ๓๑ มกราคม ๒๕๕๕ นายจันศรี จรบุรมย์ ได้รับการคัดเลือกจากคณะกรรมการฯ เป็น อสม.ดีเด่นระดับภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ณ เวทีการคัดเลือก อสม.ดีเด่นระดับเขตและภาค ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ประจำปี ๒๕๕๕ ศูนย์ฝึกอบรมและพัฒนาสุขภาพภาคประชาชน ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จังหวัดขอนแก่น
และวันที่ ๒๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๕ จะเข้าสู่เวทีการประกวด ระดับประเทศ โดยคณะกรรมการฯจะลงพื้นที่ตรวจเยี่ยมผลงานจริง ณ บ้านรุ่งแสงทอง ตำบลโพธิ์ศรี อำเภอโพธิ์ชัย จังหวัดร้อยเอ็ด.



พิมลสิริ มณีฉาย ภาพ/ข่าว